Europees president Herman Van Rompuy maakt plaats voor Donald Tusk. De Belg draagt maandag 1 december het stokje over aan de Pool, die eerder dit jaar door de Europese regeringsleiders en staatshoofden tot opvolger was gekozen.
Van Rompuy (67) werd op 1 december 2009 de eerste president van de Europese Unie. Die titel is niet officieel. Feitelijk is hij de eerste permanente voorzitter van de Europese Raad. In die functie leidde hij de toppen (raden) van Europese leiders die regelmatig in Brussel plaatsvinden.
Hij werd op 1 maart 2012 voor een tweede periode van 2,5 jaar opnieuw gekozen. Nu is hij niet meer herkiesbaar.
Verkiezing Van Rompuy was verrassing
Van Rompuy was één van de kopstukken van de Europese instellingen, samen met de voorzitter van de Europese Commissie (het dagelijks bestuur van de EU) en de voorzitter van het Europees Parlement. Hij loodste de EU door een van de zwaarste economische crises in tijden.
Een Vlaamse krant bestempelde de christendemocraat Van Rompuy tot Rustige Vastheid: een probleemoplosser zonder zichzelf op de voorgrond te plaatsen. Voor tegenstanders had hij dan weer de uitstraling van een natte dweil.
Zijn verkiezing vijf jaar geleden gold als verrassing. In de wandelgangen klonken andere namen, zoals die van de Nederlandse premier Jan Peter Balkenende. Van Rompuy maakte als regeringsleider van België echter indruk op bijvoorbeeld bondskanselier Angela Merkel. Zij zou hem naar voren hebben geschoven.
Spanningen met Rusland
Van Rompuys opvolger Tusk was de langstzittende premier van Polen sinds de val van het communisme eind jaren 80. Hij wordt de tweede Oost-Europeaan op één van de belangrijkste Europese posten. Landgenoot Jerzy Buzek ging hem voor als EU-parlementsvoorzitter (2009-2012).
Tusk maakte zich al lang sterk voor de Europese Unie. Als premier van Polen herstelde hij de banden met de andere EU-landen, in het bijzonder Duitsland. Zijn voorganger Lech Kaczynski maakte zich met zijn zeer assertieve politiek niet populair in Europa. Tusk wilde Polen moderniseren en openstellen, met respect voor de tradities van het land. Ook zette hij zich in voor meer politieke en economische integratie van de Europese Unie.
De voetbalgek Tusk stamt af van de Kasjoeben, een minderheid uit Noord-Polen. Hij zegt zijn koppigheid en vastberadenheid aan deze achtergrond te danken. "Kasjoeben worden niet gemakkelijk verleid door goedkope beloften."
Uitdagingen voor Tusk
De nieuwe EU-president staat bekend als een nette kerel die niet met modder gooit. De liberaal verschijnt altijd met een verzorgd uiterlijk en in een maatpak. Zijn nieuwe baan kan hem echter wat kopzorgen geven. Tusk spreekt slechts een beetje Engels en geen Frans.
Ook krijgt hij direct te maken met de crisis in Oost-Oekraïne. Er zijn momenteel grote spanningen tussen de EU en Rusland over de Russische inmenging in Oekraïne. Als premier van Polen hamerde hij steeds op een harde opstelling tegen Moskou.
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl